Pasen, lente, eieren en de paashaas

Op zondag 5 april en maandag 6 april (2015) vieren we Pasen. Eerste paasdag valt niet elk jaar op dezelfde zondag, maar op de eerste zondag die volgt op de volle maan na het begin van de lente. Pasen is ook een lentefeest. Waarom horen eieren bij Pasen, waar komt de uitdrukking paasbest vandaan?

Inhoud special

• Pasen
• Lentefeest
• Eieren
• De paashaas
• Paasvuur
• Paasbest

Pasen

In mijn woordenboek staat achter Pasen: Christelijk feest ter nagedachtenis aan de opstanding van Christus. Maar waar komt het woord Pasen vandaan? Ik las dat het via het Latijn geleend is uit het Aramees, een taal uit het Midden-Oosten. Het Aramese woord pasha betekent overslaan, waarschijnlijk wordt hiermee verwezen naar de tiende plaag die Egypte trof. De Engel des Doods die alle eerstgeborenen kwam halen, sloeg de Joodse huizen over. Na deze plaag liet de farao de Joden uit gevangenschap vrij en konden zij naar het beloofde land trekken. De Joden herdachten deze gebeurtenis met het feest genaamd Pesach.

Maar hoe komt het Christelijke geloof aan de naam Pasen? De arrestatie van Jezus, de kruisiging en de opstanding van Jezus vonden plaats tijdens Pesach. In het Nederlands heeft men deze naam overgenomen voor de herdenking van deze gebeurtenissen, maar dan het Latijnse woord voor het feest: Pascha.

Lentefeest

Pasen is ook een lentefeest. Na de koude winterperiode begint de natuur opnieuw te leven. Er komen blaadjes aan de bomen, bloemen gaan bloeien en dieren krijgen jongen. Het paasfeest heeft naast de christelijke elementen ook elementen die verwijzen naar een niet-christelijk lentefeest: eieren, de paashaas.

Eieren

Het ei is een symbool van nieuw leven. In de lente worden kuikentjes geboren en daarom hoort een ei bij het paasfeest. Vroeger verstopten mensen eieren in de grond, ze geloofden dat alles op het land dan goed zou groeien. Tegenwoordig is het leuk voor kinderen, er worden eieren verstopt en kinderen gaan ze zoeken. Het beschilderen van eieren gebeurt al eeuwenlang, vroeger gebruikte men de kleuren van het altaar en liet de eieren in de kerk wijden. Mensen die niet kerkelijk waren, beschilderde eieren in helder kleuren, een weerspiegeling van het zonlicht in de lente.

De paashaas

De Romeinen vonden hazenvlees erg lekker, ze dachten dat ze er jong van bleven en dat ze er sterk van werden en vruchtbaar. De haas is het teken van vruchtbaarheid. Tegenwoordig zijn de paashazen vaak van chocolade. Er zijn ook nog andere verhalen, bijvoorbeeld dat de paashaas eigenlijk een vogel is die zich zo had misdragen dat hij voor straf in een paashaas werd veranderd. De verklaring dat eieren die door vogels in verlaten hazenlegers werden gelegd en werden aangezien voor hazeneieren klinkt ook wel logisch.

Paasvuur

Vroeger moesten lentevuren de koude en boze winter verjagen, de mensen sprongen door het vuur en ook het vee ging erdoorheen. Dat zou bescherming geven tegen ziekte. In het oosten van Nederland worden nog steeds paasvuren gestookt, maar nu om feest te vieren.

Paasbest

Vroeger werd in de lente het hele huis schoongemaakt en iedereen kreeg nieuwe kleren. Woningen en mensen zagen er met Pasen dus op zijn best uit: paasbest!